Biyogaz tesisleri mi kompostlama mı?
Gastronomi sektöründe oluşan gıda atıklarını değerlendirmek için en iyi yol nedir?
Havuç ve lahana yaprakları, farklı şekillerde geri dönüştürülebilir. Seçeneklerden biri bu tip organik atıkları bir kompost tesisinde ayrıştırarak, yeni sebzelerin yetişmesini destekleyen humus üretmektir. Diğer alternatif ise bir biyogaz tesisine göndererek evlerin ısıtılması veya aydınlatılmasında kullanılan metana dönüştürmektir. Her iki seçenek de uygundur, peki ama hangisi daha iyi bir tercihtir?
Anaerobik çürüme
Anaerobik çürüme, organik maddelerin oksijensiz ortamda (anaerobik) mikroorganizmalar tarafından parçalandığı bir süreçtir. Bunun sonucunda da biyogaz ve biyogübre oluşur.
Kompostlama
Kompostlama, organik maddelerin oksijenli ortamda (aerobik) mikroorganizmalar tarafından parçalanarak komposta dönüştürüldüğü bir süreçtir.
Hangisi daha iyi: Gıda atıklarını biyogaz tesislerinde çürütmek mi yoksa kompostlamak mı?
Mutfak ve gıda atıkları, yüksek enerji içeriğine sahip son derece değerli malzemelerdir. Enerji içeriği, mutfak atıklarıyla beraber bahçe atıkları ve hatta biyoplastik torbaların atıldığı organik çöp kutusundaki atıklardan bile yüksektir.
Mutfak ve gıda atıkları da dahil olmak üzere yüksek organik içeriğe sahip atıklar, biyogaz tesislerinde işlenerek biyometana dönüştürülebilir. Biyometan, bir enerji kaynağı olarak kullanılabilir. Doğal gaz (metan olsa da fosil kökenlidir), kömür veya nükleer enerjinin aksine önemli bir temiz enerji kaynağıdır. Bu, enerji piyasasındaki mevcut durum göz önüne alındığında daha da önem kazanmıştır.
Gıda atıklarını kompostlamak çağa uygun bir tercih mi?
Mutfak ve gıda atıklarının kompost tesislerinde biyolojik olarak işlenmesi artık son teknoloji olarak kabul edilmiyor. Peki neden?
Bu aerobik işlem sırasında, enerji kaynağı olarak kullanılabilir gaz oluşmaz. Kompost olacak organik maddelerin bileşimine ve işlenme biçimine bağlı olarak yüksek öz kütle, çok fazla su veya çok az oksijen nedeniyle çevreye salınan ve zarar veren, iklimle ilgili gazlar (sera gazları) oluşabilir.
Ayrıca mutfak ve gıda atıklarının toplanması ve işlenmesi esnasında çok büyük koku sorunları olmaktadır.
Biyogaz tesislerinde daha fazla hijyen ve güvenlik
Daha az koku ve zararlı emisyonlar
Biyogaz tesislerindeki anaerobik çürüme, kapalı bir sistemde, oksijensiz olarak gerçekleşir. Dr. Manfred Maier, mutfak ve gıda atıklarının biyolojik işlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik genel tıbbi uzman raporunda şu sonuca ulaşmış: "Açık sistemde oksijen mevcudiyetinde yapılan kompostlamanın çeşitli safhalarında çalışanlar ve çevre sakinleri için koku sorunu oluşurken aynı zamanda insan, hayvan ve çevre sağlığı için potansiyel olarak zararlı çeşitli emisyonlar oluşur.
"Bu durum, mutfak ve gıda atıklarının kompost tesislerinde organik olarak işlenmesi, bu aerobik proseste enerji kaynağı olarak kullanılabilen gaz oluşmadığı için, son teknoloji olarak kabul edilmiyor anlamına geliyor."
Mag. Dr. Michael Mayr, yeminli ve adli sertifikalı uzman
Daha az ağır metal
Avusturya'da "Kompost Yönetmeliği" uyarınca üretilen kompost üzerinde yapılan incelemeler, buradaki ağır metal konsantrasyonunun biyogaz tesisinden elde edilen fermentasyon kalıntılarına göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Fermantasyon kalıntıları, doğal gübre olarak tarlalarda kullanılmaktadır. Ayrıca tabaktan depolama tankına ve oradan biyogaz tesisine (kapalı sistem) kadarki süreçte kontaminasyon riski, organik atıkların bir kompost tesisinde (açık sistem) kompostlanmasına kıyasla kat kat daha düşüktür.
"Yapılan araştırmalar, fermantasyon kalıntılarının kullanımının (tarım arazilerinde - editörün notu), "Kompost Yönetmeliği" uyarınca üretilen komposta göre daha düşük ağır metal taşıdığını doğruluyor."
Mag. Dr. Michael Mayr, yeminli ve adli sertifikalı uzman
Sürdürülebilir biyoenerji potansiyelinin arttırılması
Çoğu biyogaz tesisi, teoride gaz, elektrik ve ısı üretimini kısa vadede ortalama yüzde 20 oranında arttırabiliyor. Ancak bu adımın hayata geçirilmesi için mevzuat değişiklikleri veya müdahaleler gerekmektedir. Bu noktada yemek şirketleri, kantinler, otel ve restoran mutfaklarında her halükarda oluşan gıda ve mutfak atıkları, buradaenerji olarak mümkün olan en iyi şekilde değerlendirilebilir.
"Mutfak ve gıda atıkları her ne kadar teoride hem kompostlama hem de anaerobik çürümede kullanılabilse de, bunların biyogaz tesislerinde anaerobik çürümeye yönlendirilmesi, insanlara, hayvanlara ve çevreye yönelik tehlike veya zararları önleme ve geri dönüşüm sürecini daha verimli kılma hedefleri de dahil olmak üzere hijyenik ve medikal nedenlerden […] dolayı şüphesiz en iyi seçenektir."
Prof. Dr. Manfred Maier, Viyana Tıp Üniversitesi Halk Sağlığı Merkezi eski başkanı
